środa, 30 wrzesień 2020 19:46

Uprawa pieczarek w domu

Pieczarki uprawia się w różnego rodzaju pomieszczeniach okrytych, umożliwiających produkcję przez cały rok. Może to być każde pomieszczenie z dostępem i bez dostępu światła, nadziemne i podziemne, jeżeli umożliwia: utrzymywanie w czasie uprawy równomiernej temperatury; całkowitą wymianę powietrza bez powodowania szybkich zmian temperatury; utrzymywanie względnej wilgotności powietrza w granicach 75— 95%; utrzymanie czystości i higieny. Z pomieszczeń podziemnych wykorzystuje się do uprawy pieczarek wszelkiego rodzaju forty, schrony, piwnice, ziemianki itp, z nadziemnych zaś różnego rodzaju pomieszczenia inwentarskie, szopy, garaże oraz szklarnie i inspekty.

Pieczarka, podobnie jak inne jadalne grzyby kapeluszowe, ma dużą wartość odżywczą, a w tym także biologiczną. W 100 g świeżej masy pieczarka zawiera średnio: 4.9 g białka (przez co zyskała miano "roślinnego mięsa"), 0.2 g tłuszczu, 3.6 g węglowodanów, 89.7 g wody, a wartość energetyczna 100 g pieczarek wynosi 40—45 kalorii. Jest także stosunkowo bogatym źródłem witamin C, Bi, B2, B6, D i H oraz licznych składników mineralnych, jak fosforu, wapnia, potasu, chloru, sodu, żelaza, cynku, miedzi, bromu i innych. Białko pieczarki jest przyswajalne w 80—90%; jego zawartość w kapeluszu grzyba jest mniej więcej o 50% wyższa niż w trzonku. Odmiany pieczarek różnią się wielkością kapelusza i jego barwą, która może być biała, kremowa w różnych odcieniach, beżowo-brunatna.

Pieczarka jest pozbawiona chlorofilu i wobec tego niezdolna do asymilowania dwutlenku węgla, nie wymaga do swego rozwoju i plonowania światła. A ponieważ brak dostępu światła naturalnego ułatwia utrzymywanie równomiernej temperatury i wilgotności - korzystniejsze są pomieszczenia ciemne.

Optymalna temperatura powietrza i podłoża w okresie rozrastania się grzybni wynosi 25°C, a po nałożeniu okrywy 18—20°C, najodpowiedniejsza zaś temperatura powietrza i podłoża w okresie wzrostu owocników wynosi 13—16°C. Temperatura powyżej 20°C wpływa ujemnie na jakość owocników, a poniżej 12°C zwalnia tempo ich wzrostu i opóźnia plonowanie. Optymalna dla wzrostu grzybni i owocowania wilgotność podłoża wynosi 65—75%, a optymalna względna wilgotność powietrza 75—95%.

Pieczarka uprawiana jest na specjalnie przygotowanych podłożach z materiałów organicznych, z których pobiera potrzebny jej do budowy organizmu węgiel, makro i mikroskładniki mineralne oraz wodę. Głównym składnikiem podłoży jest słoma żytnia lub pszenna, będąca źródłem węgla, a do wzbogacenia ich w azot i łatwo przyswajalny węgiel dodaje się np. nawóz kurzy, siarczan amonu, mocznik, saletrę, siano roślin motylkowych, suszoną krew, śrutę kolb kukurydzianych, melasę, kiełki słodowe itp. Dodaje się także gips, węglan wapnia, superfosfat oraz inne makro i mikroskładniki.

Gdy grzybnia przerośnie całą powierzchnię podłoża, co następuje po 14—20 dniach, usuwa się gazety i nakłada okrywę grubości 3—4 cm. Celem okrywy jest stworzenie odpowiednich warunków do owocowania grzybni i utrzymanie w podłożu właściwej wilgotności. Na okrywy stosuje się mieszanki sporządzone z różnej ilości rozmaicie dobranych składników, jak np. gliny, torfu niskiego, torfu wysokiego, węglanu wapnia, kredy i żwiru. Optymalny udział torfu wysokiego w mieszankach wynosi 40—60%.

Po nałożeniu okrywy należy przez krótki czas utrzymywać taką temperaturę, jaka była przed jej nakładaniem. Gdy grzybnia zacznie się rozrastać w okrywie, należy temperaturę szybko obniżyć do 16—17°C, co sprzyja wytwarzaniu się owocników. Jeżeli mimo obniżenia temperatury grzybnia w okrywie rośnie nadal silnie, należy ograniczyć podlewanie i zwiększyć wietrzenie w celu przesuszenia górnej warstwy okrywy, umożliwiającego zawiązywanie się owocników.

Podlewanie od chwili rozpoczęcia się zbiorów powinno być częste, jednak nie należy doprowadzać do bardzo szkodliwego "przelania" podłoża. Podlewać należy wodą o temperaturze 20—25°C o bardzo drobnym rozprysku.

Zbiór pieczarek rozpoczyna się przeważnie po 3—5 tygodniach od nałożenia okrywy, a okres plonowania trwa przeciętnie 10—14 tygodni, może się jednak przedłużyć — zależnie od temperatury — nawet do 6 miesięcy i dłużej. Co kilkanaście dni pojawiają się większe ilości dojrzałych owocników, tzw. "rzuty". Zbiór polega na delikatnym „wykręcaniu" owocników z podłoża. Przy zbiorze należy usunąć z okrywy pozostałości po owocnikach.

Uprawa pieczarek, jako typowa monokultura, jest specjalnie narażona na występowanie chorób i szkodników. Zarazki mogą być przenoszone przez prądy powietrza, zwierzęta i owady. Źródłem zakażenia może być źle przygotowane podłoże lub okrywa oraz zarażone pomieszczenie.

Jeżeli plonujące już pieczarki zostaną porażone przez choroby należy przystąpić bezzwłocznie do ich bezpośredniego zwalczania. Najgroźniejszą chorobą pieczarek jest Biała zgnilizna. Zwalcza się ją przez natychmiastowe usuwanie i palenie porażonych owocników (są one zniekształcone, szybko się rozkładają i wydzielają bardzo nieprzyjemny zapach).